အင္ကိုတမ္း ( Incoterms )

အင္ကိုတမ္း ( Incoterms ) ဆိုသည္မွာ နိုင္ငံတကာ ကုန္စည္ ကူသန္းေရာင္းဝယ္မႈ အသံုးအႏႈန္းမ်ား၊ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား ( International Commercial terms ) ၏ အတိုေကာက္ျဖစ္ပါသည္။ ၎အသံုးအႏႈန္းမ်ားသည္ ကမာၻတစ္ဝွမ္းလံုးတြင္အသံုးျပဳေနေသာ ကုန္ေရာင္းစာခ်ဳပ္မ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ေနပါသည္။

အင္ကိုတမ္းမ်ားကို အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာကုန္သည္ႀကီးမ်ားအသင္းမွ ထုတ္ေဝခဲ့ပါသည္။ ၁၉၂၃ ခုနွစ္တြင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကူသန္းေရာင္းဝယ္မႈ အသံုးအႏႈန္းမ်ား၊ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားအား အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကုန္သည္ႀကီးမ်ားအသင္းမွ ထုတ္ေဝခဲ့ၿပီး ပထမအႀကိမ္အျဖစ္ အင္ကိုတမ္းဟုေခၚဆိုက  ၁၉၃၆ ခုႏွစ္တြင္ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝခဲ့ပါသည္။ ထုတ္ေဝခဲ့သည့္ အင္ကိုတမ္းမ်ားကို ၁၉၅၃ ခုႏွစ္၊ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္၊ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္၊ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္၊ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္၊ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္တို႔တြင္ အသီးသီးျပင္ဆင္ခဲ့ၿပီး ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ ရွစ္ႀကိမ္ေျမာက္ အျဖစ္ျပင္ဆင္ထုင္ေဝခဲ့ၿပီးေနာက္ ယခုအခ်ိန္အထိ က်င့္သံုးလ်က္ရွ္ိပါသည္။

ကုန္ေသတၱာမ်ားသည္ ခရီးဆံုးမေရာက္မီ ရက္ပိုင္းမ်ားစြာသြားလာၾကရသျဖင့္ ၎ေနရက္မ်ားတြင္ လံုၿခံဳေဘးကင္းရန္လိုအပ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကုန္ေရာင္းသူမ်ားႏွင့္ ကုန္ဝယ္သူမ်ားသည္ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို ပို႔ေဆာင္ရာတြင္ ေရာင္းသူ၏ တာဝန္ႏွင့္ ဝယ္သူတို႔၏ တာဝန္တို႔ကို ႀကိဳတင္ သတ္မွတ္ထားရန္ လိုအပ္ပါသည္။ အင္္ကိုတမ္းမ်ားသည္ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို ျဖန္႔ျဖဴးရာတြင္ ေပၚေပါက္လာႏိုင္ေသာ ေရာင္းသူနွင့္ဝယ္ယူတို႔၏ တာဝန္ယူမႈႏွင့္ တာဝန္ရွိမႈတို႔အား ေဖာ္ျပထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

အဆိုပါတာဝန္ယူမႈႏွင့္ တာဝန္ရွိမႈတို႔မွာ

၁။ ကုန္ပစၥည္းလႊဲအပ္သည့္ေနရာ

          အင္ကိုတမ္းသည္ ကုန္ေရာင္းသူႏွင့္ ကုန္ဝယ္သူတို႔၏ ကုန္ပစၥည္းလႊဲအပ္သည့္ေနရာတုိ႔တြင္ ကုန္ပစၥည္းမ်ား ေပ်ာက္ဆံုး၊ ပ်က္စီးမႈအႏၲရယ္ႏွင့္ တာဝန္ရွိမႈတို႔ကိုေဖာ္ျပထားပါသည္။

၂။ သယ္ယူပို႔ေဆာင္စရိတ္

          အင္ကိုတမ္းတြင္ မည့္သည့္ဘက္မွ သယ္ယူပို႔ေဆာင္စရိတ္အား က်ခံရမည့္ကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။

၃။ ပို႔ကုန္၊ သြင္းကုန္လုပ္ငန္းမ်ား

          အင္ကိုတမ္းတြင္ ပို႔ကုန္၊ သြင္းကုန္လုပ္ငန္းမ်ားကို မည့္သည့္ဘက္က ေဆာင္ရြက္ရမည္ကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။

၄။ အာမခံစရိတ္

          အာမခံစရိတ္အား မည့္သည့္ဘက္က က်ခံရမည္ကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။


EXW, FCA, FAS, FOB, CFR, CIF, CPT, CIP, DAT, DAP ႏွင့္ DDP တို႔သည္ အင္ကိုတမ္း ၂၀၁၀ ပါ အတိုေကာက္ အေခၚအေဝၚမ်ား ျဖစ္ပါသည္။

EXW – Ex Works (named place of delivery)

 

Ex Works သည္ ကုန္ေရာင္းသူအတြက္ တာဝန္ရွိမႈ အနည္းဆံုး အင္ကုိတမ္းျဖစ္ၿပီး ကုန္ဝယ္သူအတြက္ တာဝန္ရွိမႈ အမ်ားဆံုးျဖစ္ပါသည္။ ကုန္ဝယ္သူသည္ ကုန္ပစၥည္းကို ကုန္ေရာင္းသူ၏ လုပ္ငန္းဌာနဝန္းက်င္ စက္ရံု၊ သိုေလွာင္ရံုတို႔မွ လႊဲေျပာင္းရယူရသည့္အတြက္ျဖစ္ပါသည္။ ကုန္ဝယ္သူသည္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္မႈ အားလံုးကို တာဝန္ယူစီမံရၿပီး အာမခံေၾကးကိုလည္း ေပးရပါသည္။


FCA – Free Carrier (named place of delivery)

 ကုန္ေရာင္းသူသည္ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို သတ္မွတ္ထားသည့္ ေနရာ၌ ကုန္ဝယ္သူက ေစလႊတ္သည့္ ကုန္သယ္ယာဥ္သို႔လြဲေပးရန္ျဖစ္ပါသည္။ သေဘာတူထားသည့္ေနရာသည္ ေရာင္းသူ၏ အေဆာက္အအံု ဥပစာအတြင္းဆိုလွ်င္ ကုန္တင္ယာဥ္ေပၚသို႔ကုန္ပစၥည္းတင္ခကို ေရာင္းသူမွ တာဝန္ယူရမည္ျဖစ္ၿပီး ျပင္ပတြင္ျဖစ္ပါက ကုန္တင္ခကို ဝယ္သူက က်ခံရမည္ျဖစ္ပါသည္။


FAS – Free Alongside Ship (named port of shipment)

ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို သတ္မွတ္ထားသည့္ ကုန္တင္ဆိပ္ကမ္းရွိ ကုန္တင္သေဘာၤေဘးအေရာက္ ပို႔ေဆာင္ၿပီးသည့္ အခ်ိန္မွစ၍ ကုန္ေရာင္းသူ၏ ကုန္ပစၥည္း လႊဲအပ္မႈတာဝန္ၿပီးဆံုးပါသည္။ ထုိသို႔ေဘးခ်င္းယွဥ္ထားသည့္ေနရာမွ သေဘာၤေပၚသို႔ တင္ရာတြင္ ကုန္က်ေသာ စရိတ္စကကိုလည္းေကာင္း၊ အာမခံေၾကးကိုလည္းေကာင္း၊ သေဘာၤသယ္ဆာင္ခ ကိုလည္းေကာင္း ကုန္ဝယ္သူက ေပးေခ်ရမည္ျဖစ္ပါသည္။ ပင္လယ္ေရေၾကာင္း သို႔မဟုတ္ ျပည္တြင္းေရေၾကာင္းျဖင့္ ပို႔ေဆာင္ျခင္းအတြက္သာ အသံုးျပဳရန္ျဖစ္ပါသည္။


FOB – Free on Board (named port of shipment)

ကုန္ေရာင္းသူသည္ ကုန္ဝယ္သူက သတ္မွတ္ထားသည့္ သေဘာၤေပၚသို႔ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကုိ တင္ေဆာင္ေပးရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ကုန္ပစၥည္းမ်ား သေဘာၤေပၚသို႔ ေရာက္ၿပီးလွ်င္ ပစၥည္းေပ်ာက္ဆံုး သို႔မဟုတ္ ပ်က္စီးျခင္းတို႔တြင္ ေရာင္းသူတြင္ တာဝန္မရွိေတာ့ဘဲ ဝယ္ယူသူသည္ ကုန္က်စရိတ္ အားလံုးကို က်ခံရမည္ျဖစ္ပါသည္။


CFR – Cost and Freight (named port of destination)

ကုန္ေရာင္းသူသည္ တင္ပို႔ရမည့္ ပစၥည္းမ်ားကို သဘာၤႀကီးေပၚအေရာက္တင္ပို႔ေပးၿပီး သေဘာၤခကုန္က်စရိတ္ကိုပါ တာဝန္ယူရမည္ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ကုန္ပစၥည္းမ်ား ေပ်ာက္ဆံုး၊ ပ်က္စီးမႈအႏၲရယ္ကို ဝယ္ယူသူက တာဝန္ယူရမည္ျဖစ္ပါသည္။


CIF – Cost, Insurance & Freight (named port of destination)

ကုန္ေရာင္းသူသည္ တင္ပို႔ရမည့္ ပစၥည္းမ်ားကို သဘာၤႀကီးေပၚအေရာက္တင္ပို႔ေပးၿပီး သေဘာၤခ ကုန္က်စရိတ္အပါအဝင္ ကုန္ပစၥည္းမ်ားအတြက္ အာမခံစရိတ္ကိုပါ တာဝန္ယူရမည္ျဖစ္ပါသည္။


DAP – Delivered At Place (named place of destination)

ကုန္ေရာင္းသူသည္ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို ပန္းတိုင္ကုန္ခ်ေနရာတြင္ ကုန္ဝယ္သူအတြက္ ကုန္ခ်ယူႏိုင္ေအာင္ အသင့္ထားေပးရန္ျဖစ္ၿပီး ထိုေနရာတြင္ အသင့္ထားရွိၿပီးသည္အထိ ကုန္က်စရိတ္ႏွင့္ ကုန္ပစၥည္း ေပ်ာက္ဆံုးမႈကို က်ခံတာဝန္ယူရန္ျဖစ္ပါသည္။ ကုန္ဝယ္သူသည္  သြင္းကုန္အတြက္ က်သည့္စရိတ္မ်ားႏွင့္ ကုန္ပစၥည္းခ်ခမ်ားကို တာဝန္ယူရမည္ျဖစ္ပါသည္။


DAT – Delivered At Terminal (named terminal at port or place of destination)

ေရာင္းသူႏွင့္ဝယ္ယူတုိ႔ သေဘာတူထားသည့္ ပန္းတိုင္ကုန္ခ်ဆိပ္ကမ္း၊ ကုန္ခ်စခန္းေနရာထိ ေရာင္းသူက ကုန္ပစၥည္း ေပ်ာက္ဆံုးမႈႏွင့္ ပ်က္စီးမႈအတြက္ တာဝန္ယူရမည္ျဖစ္ပါသည္။ ကုန္ပစၥည္းခ်ၿပီးေနာက္ ကုန္ဝယ္သူသည္ သြင္းကုန္ဆိုင္ရာ အေကာက္ခြန္လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ သယ္ေဆာင္ခမ်ားကို တာဝန္ယူရမည္ျဖစ္ပါသည္။


DDP – Delivered Duty Paid (named place of destination)

ကုန္ေရာင္းသူအေနျဖင့္ ကုန္ပစၥည္းအတြက္ တာဝန္ယူရမႈအမ်ားဆံုးျဖစ္ပါသည္။ ကုန္ေရာင္းသူသည္ ကုန္ဝယ္သူႏွင့္သေဘာတူထားသည့္ ကုန္ဝယ္သူ၏ ကုန္ေလွာင္ရံု သို႔မဟုတ္ ကုန္ဝယ္သူ သတ္မွတ္သည့္ေနရာသို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးရန္ျဖစ္ပါသည္။ ေရာင္းသူသည္ ပို႔ကုန္ ရွင္းလင္းေရး အတြက္သာမက သြင္းကုန္ ရွင္းလင္းေရးအတြက္ပါတာဝန္ရွိပါသည္။

Incoterms မ်ားျဖစ္ေသာ EXW, FCA, CPT, CIP, DAT, DAP နွင့္ DDP တုိ႔အား မည္သည့္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္မႈ နည္းလမ္းတြင္မဆိုအသံုးျပဳၿပီး FAS, FOB, CFR နွင့္ CIF တို႔အား ပင္လယ္ေရေၾကာင္း သို႔မဟုတ္ ျပည္တြင္းေရေၾကာင္းျဖင့္ ပို႔ေဆာင္ျခင္းအတြက္သာ အသံုးျပဳနိုင္ပါသည္။



ကိုးကားခ်က္မ်ား

၁။ အင္ကိုတမ္း ၂၀၁၀၊ သိန္းလြင္ (ျပည္ပပို႔ကုန္)
၂။ ျပည္ပပို႔ကုန္ သြင္းကုန္စာခ်ဳပ္မ်ား၊ သိန္းလြင္ (ျပည္ပပို႔ကုန္)
၃။ Capt Rajeev Jassal (https://www.myseatime.com)
၄။ https://en.wikipedia.org/wiki/Incoterms